Sitios de interese

O comezo do PR-G 237 atópase en Castro Caldelas, vila de ampla historia coroada polo seu castelo medieval: construído probablemente sobre outro mais antigo na segunda metade do século XIV, dominaba tanto o val do Sil (pola súa cara norte) coma as Serras do Burgo e de Queixa (cara sur).

Os irmandiños destruíron parcialmente a fortaleza no que foi a gran revolta social del século XV contra o poder da nobreza. Con todo o Conde de Lemos, ao que pertencía, castigou duramente ao pobo, e fíxolle reconstruíla coa coñecida frase: "Vós tiráchedela, e vós levantarédela".

No século XIX o castelo foi incendiado polos franceses durante a Guerra da Independencia, como represalia polos ataques da guerrilla caldelá. Así perdéronse todos os arquivos que gardaba, e con eles gran parte da historia deste territorio.

A finais do século XX o castelo estaba en mans da Casa de Alba, que o cedeu ao Concello de Castro Caldelas. Na actualidade ten uso cultural, con biblioteca, sala de conferencias, sala de exposicións e un museo etnográfico.

A vila, situada arredor do castelo, ten fermosas casas con brasóns, mostra do seu antigo poderío, e galerías brancas típicas da comarca.

En canto á gastronomía, destacan os seus viños, pertencentes algúns deles á Denominación de Orixe Ribeira Sacra, e a súa bica mantecada, postre rei destas terras ourensás.

E non podemos esquecer as grandes festas. Os Fachós, na que se queiman enormes feixes de palla, celébrase a noite do 19 de xaneiro (previa á festividade de San Sebastián). É unha das festas máis antigas de Galicia, pois se sabe da súa celebración desde o século XVIII, e o seu orixe pode ter que ver coa intercesión do santo e o poder purificador do lume sobre as epidemias de peste que sufriu Castro Caldelas nese tempo.

A outra gran festa é a Romaría dos Remedios, na que destaca a figura do Irrio Peliqueiro. Este personaxe precede á procesión do 8 de setembro, e na súa antiga orixe parece representar ao señor do castelo en actitude de recadar impostos.

Os soutos son os cultivos de castiñeiros para a obtención de castañas e madeira. En outubro recollíanse as castañas, e levaban a secar para conservalas. Os que vivían preto do souto facíano na propia casa: as castañas secábanse polo fume do lume nunhas táboas con buracos colocadas por encima dela (o canizo). Pero os de máis lonxe facíano nun sequeiro, que eran construcións de dous pisos dentro do souto preparadas para o proceso da seca.

Os soutos que rodean Castro Caldelas están en gran pendiente. Para facilitar o traballo neles, disponse en bancais chamados arelladas.

Parte da ruta atravesa a parroquia de Alais, famosa polos seus excelentes viños, froito do duro traballo nos viñedos da ladeira do monte O Sobredo. Aquí, como en case toda a Ribeira Sacra, a forte pendente fai necesaria a construción de bancales (os cabañones), e dificulta toda tarefa relacionada coa obtención dos prezados froitos da vide.

Hoxe é pouca a mecanización que permite este agreste medio (nestes viñedos pódense ver algúns carrís para o transporte das caixas), pero antes o traballo era aínda máis duro, e na vendima (realizada en setembro) todo o transporte facíase aos ombreiros. Para iso se utilizaba un cesto especial chamado culeiro, máis estreito na base que na parte superior, que se suxeitaba na cabeza e apoiábase nas costas. A vendima era esgotadora, pero era tamén motivo de festa polo encontro coa familia e amigos que viñan axudar.